آموزش دوخت و الگوی آستین کلوش + چند مدل خاص

اگر بخواهیم خیلی ساده بگوییم در آستین کلوش به جای برش مستقیم، آستین را به صورت نیم‌دایره یا دایره کامل رسم می‌کنیم. همین تکنیک ساده باعث می‌شود که پارچه در پایین آستین، حالت چین‌دار و روان بگیرد. این الگو معمولاً برای لباس‌هایی مناسب است که نیاز به آستینی زیبا و نمایان دارند—مثل پیراهن‌های زنانه، مانتوهای خاص یا لباس‌های مجلسی با طراحی ظریف.

در بین انواع آستین، مدل کلوش بیشتر برای مواقعی پیشنهاد می‌شود که قرار است فرم آستین، بخشی از طراحی اصلی لباس را به دوش بکشد، نه اینکه فقط یک بخش کاربردی باشد. چه بخواهید آن را از سرشانه اجرا کنید و چه از آرنج، یاد گرفتن رسم و دوخت این الگو یکی از مهارت‌هایی است که در ادامه‌ی مسیر خیاطی بارها به کارتان خواهد آمد.

در ادامه به سراغ دوخت آستین کلوش سرخود می‌رویم و نکاتی را بررسی می‌کنیم که در اجرای تمیز و بدون نقص این مدل بسیار مؤثرند. این راهنما برای افرادی طراحی شده که می‌خواهند با استفاده از مهارت خیاطی، مدل‌های متنوع‌تری به لباس‌های خود اضافه کنند و با انواع اجرای الگوی آستین کلوش آشنا شوند. در طول متن نیز به تکنیک‌های وصل کردن آستین و نکات کاربردی برای اجرای بهتر طرح اشاره خواهیم کرد.

آموزش طراحی و دوخت آستین کلوش از آرنج

اگر برای شروع کار با آستین کلوش به‌دنبال ساده‌ترین و قابل‌کنترل‌ترین روش هستید، الگوی آستین کلوش از آرنج بهترین نقطه شروع است. در این مدل، گشادی فقط به نیمه پایینی آستین اضافه می‌شود؛ یعنی از آرنج به پایین. این روش هم در مصرف پارچه صرفه‌جویی می‌کند و هم اجرای آن برای افراد تازه‌کار ساده‌تر است. مراحل دوخت این آستین به قرار زیر است:

رسم الگوی پایه آستین

ابتدا الگوی پایه آستین ساده را رسم کنید. اگر الگوی آماده ندارید، از یک الگوی استاندارد با اندازه دور بازو، قد آستین و عرض مچ استفاده کنید. این آستین باید تا مچ ادامه داشته باشد و قد کامل آستین به‌طور متوسط بین ۵۵ تا ۶۰ سانتی‌متر است.

مشخص‌کردن خط آرنج

از سرآستین حدود ۲۵ سانتی‌متر پایین بیایید و خطی افقی بکشید. این خط محل شروع گشادی کلوش خواهد بود. در افراد قدبلند ممکن است این فاصله تا ۲۸ سانتی‌متر هم برسد.

تقسیم پایین آستین به برش‌های شعاعی

قسمت زیر خط آرنج را به ۴ تا ۶ بخش مساوی عمودی تقسیم کنید. این خطوط باید از خط آرنج تا مچ کشیده شوند.

برش خطوط تا نزدیک خط آرنج

هر خط را از پایین برش بزنید اما به‌اندازه ۱ سانتی‌متر مانده به خط آرنج توقف کنید تا برش‌ها حالت لولا پیدا کنند و به‌طور کامل جدا نشوند.

باز کردن برش‌ها و ایجاد گشادی

تکه‌ها را با زاویه باز کنید. مقدار باز شدن هر قسمت بستگی به میزان دلخواه کلوش دارد. مثلا برای حجم کم: ۲ تا ۳ سانتی‌متر، برای حجم متوسط: ۴ تا ۵ سانتی‌متر و برای حجم زیاد (نمایشی): ۶ تا ۷ سانتی‌متر در نظر گرفته می‌شود. سپس قطعات را روی کاغذ جدید بچسبانید و قسمت پایین را با خط منحنی نرم گرد کنید.

در نظر گرفتن زاپاس دوخت

هنگام رسم نهایی، حتماً ۱ سانتی‌متر زاپاس دور تا دور الگو در نظر بگیرید. اگر از پارچه لخت و نازک استفاده می‌کنید، می‌توانید زاپاس را به ۰.۷ سانتی‌متر کاهش دهید.

برش پارچه و نکات اجرا

الگوی آماده‌شده را روی پارچه دولای باز قرار دهید. از پارچه‌های لخت مثل کرپ، ژرژت یا حریر استفاده کنید تا فرم افتاده آستین حفظ شود. بهتر است قبل از دوخت اصلی، لبه‌های چین‌دار را کوک موقت یا با اتو پرس کنید تا در حین دوخت جمع نشود.

در بسیاری از دوره‌های آموزش خیاطی زنانه، این مدل به عنوان پایه‌ی یادگیری آستین‌های حجیم آموزش داده می‌شود، چون ساختارش قابل کنترل است و نتیجه‌ی زیبایی دارد.

مشاهده این ویدئو را به شما پیشنهاد می‌کنیم!

همچنین شما می‌توانید از طریق لینک زیر به دوره‌های آموزشی رایگان آکادمی خیاطی مهناز بخشایشی دسترسی داشته باشید:

دوره‌های رایگان!

آموزش قدم‌به‌قدم رسم الگوی آستین کلوش از سرشانه

اگر قصد دارید حجیم‌ترین و چشم‌گیرترین فرم الگوی آستین کلوش را اجرا کنید، مدل از سرشانه دقیقاً همان چیزی است که دنبالش هستید. در این مدل، گشادی از خود سرشانه شروع می‌شود و تا انتهای مچ ادامه دارد. این فرم به دلیل ایجاد موج کامل در کل آستین، بیشتر در لباس‌های خاص و مراسمی کاربرد دارد و یکی از مدل‌های محبوب در آموزش دوخت لباس مجلسی محسوب می‌شود. مراحل به این صورت هستند:

رسم الگوی پایه کامل آستین

از یک الگوی پایه کامل استفاده کنید که شامل سرشانه، آرنج و مچ باشد. اندازه‌گیری‌ها باید دقیق و بر اساس بدن فرد یا جدول سایزبندی استاندارد انجام شود. حتماً نقطه سرشانه، آرنج و مچ را روی الگو مشخص کنید.

تقسیم آستین به قطعات شعاعی

آستین را از بالا تا پایین به ۶ تا ۸ بخش عمودی تقسیم کنید. این خطوط از نقطه سرشانه تا لبه پایین آستین رسم می‌شوند.

برش الگو تا نزدیک سرشانه

خطوط را از پایین برش بزنید، اما حدود ۱ تا ۱.۵ سانتی‌متر مانده به سرشانه توقف کنید. الگو باید لولایی بماند تا باز شدن کنترل‌شده‌تری داشته باشد.

باز کردن قطعات روی کاغذ جدید

هر قطعه را به‌اندازه دلخواه باز کنید. برای یک آستین کلوش متعادل، هر بخش را ۵ سانتی‌متر باز کنید. برای حالت نمایشی‌تر، می‌توانید بازشدگی‌ها را تا ۷–۸ سانتی‌متر هم افزایش دهید. سپس پایین آستین را به صورت منحنی گرد کنید.

اصلاح حلقه آستین و کنترل درز زیر بغل

به‌دلیل حجم اضافه شده در ناحیه بالای آستین، حلقه آستین معمولاً کمی بزرگ‌تر می‌شود. برای جبران، خط حلقه را دوباره رسم کنید تا با الگوی بالاتنه هماهنگ شود. ممکن است نیاز باشد مقدار کمی از خط زیر بغل (در الگوی تنه) بردارید یا درز آستین را جمع کنید. در نهایت حتماً الگو را با تنه چک کنید و تطبیق بدهید.

در نظر گرفتن زاپاس و آماده‌سازی برش

دور تا دور الگوی نهایی، ۱ سانتی‌متر زاپاس دوخت در نظر بگیرید. اگر پارچه نازک و ریزبافت است، زاپاس را ۰.۷ سانتی‌متر بگیرید تا حجم اضافه ایجاد نشود. پارچه باید به‌صورت دولای باز برش بخورد.

دوخت و کنترل چین‌ها

هنگام دوخت، بهتر است لبه پایین آستین با نوار اریب باریک یا سردوز تمیزکاری شود تا موج‌دار بماند. قبل از وصل کردن آستین به تنه، آستین را روی میز اتو پرس بخار بزنید تا افت طبیعی پیدا کند. چین‌ها را با دست مرتب کنید و در صورت نیاز از کوک موقت استفاده کنید.

دوخت آستین کلوش سرخود به زبان ساده

اگر به دنبال ساده‌ترین روش اجرای الگوی آستین کلوش هستید که به‌سرعت قابل اجرا باشد و نیازی به جدا کردن الگوی آستین از تنه نداشته باشد، مدل سرخود دقیقاً همان چیزی است که باید امتحان کنید. در این روش، آستین از ابتدا با تنه در یک قطعه طراحی و برش می‌خورد. به همین دلیل نه‌تنها سرعت کار بیشتر می‌شود، بلکه فرم یکپارچه‌تری هم به لباس می‌دهد.

این مدل بیشتر برای لباس‌های راحتی، مانتوهای آزاد و برخی مدل‌های خاص مجلسی استفاده می‌شود؛ به‌ویژه زمانی که می‌خواهید از درز اضافی در ناحیه حلقه آستین اجتناب شود. مراحل طراحی و دوخت این بخش به قرار زیر است:

تهیه الگوی بالاتنه جلو و پشت به‌صورت سرشانه افتاده

ابتدا باید یک الگوی بالاتنه آزاد داشته باشید که سرشانه‌ی آن کمی گشادتر و افتاده‌تر از فرم کلاسیک باشد. این فضای اضافه، به جای حلقه آستین به‌کار می‌رود.

رسم فرم آستین روی امتداد سرشانه

از انتهای سرشانه، خطی به سمت پایین رسم کنید تا قد آستین کامل شود (معمولاً بین ۵۰ تا ۶۰ سانتی‌متر). این خط، راهنمای اصلی شما برای رسم فرم کلوش است.

طراحی بخش کلوش آستین

درست مانند مدل‌های قبل، آستین را به چند خط عمودی تقسیم کرده، از پایین برش بزنید (تا نزدیک محل اتصال به سرشانه) و تکه‌ها را با زاویه باز روی کاغذ جدید بچسبانید. گشادی پیشنهادی برای مدل سرخود معمولاً کمتر است؛ بین ۳ تا ۵ سانتی‌متر در هر برش کافی است تا حالت افتاده‌ای ایجاد شود.

اصلاح منحنی‌ها و رسم فرم نهایی آستین

لبه پایین آستین را به صورت منحنی گرد کنید. سپس کل الگو را (تنه و آستین سرخود) با زاپاس مناسب آماده برش کنید.

1. برش پارچه و آماده‌سازی برای دوخت

پارچه را دولای باز قرار دهید و الگو را یک‌تکه برش بزنید. برای اینکه دوخت آستین کلوش تمیز و حرفه‌ای باشد، می‌توانید ابتدا لبه‌های پایین آستین را با نوار اریب یا سردوز تمیزکاری کنید.

1. کنترل افت و ایستایی آستین

از آن‌جا که این مدل آستین، مستقیم به تنه متصل است، مهم است که فرم افتاده آن با بدن هماهنگ باشد. در صورت استفاده از پارچه‌هایی مثل حریر یا کرپ، نیازی به چین‌سازی نیست و آستین به‌طور طبیعی فرم می‌گیرد.

1. مرحله نهایی: اتصال درز پهلو و آستین

برخلاف مدل‌های جداشونده، در اینجا نیازی به وصل کردن آستین ندارید؛ چون آستین از ابتدا به تنه متصل است. فقط کافی‌ست درز پهلو را یکسره بدوزید و با اتوی بخار، موج‌های آستین را شکل دهید.

برخلاف مدل‌های جداشونده، در اینجا نیازی به وصل کردن آستین به تنه وجود ندارد؛ چون آستین از ابتدا با خود تنه طراحی و برش خورده است. این موضوع نه‌تنها سرعت کار را بالا می‌برد، بلکه احتمال خطا در محل اتصال آستین به حلقه را هم از بین می‌برد. کافی‌ست درز پهلو را یکسره بدوزید و با یک اتوی بخار ملایم، فرم افتاده و روان آستین را تثبیت کنید.

مدل‌های خاص آستین کلوش و نکات کاربردی

وقتی با اصول طراحی و الگوی آستین کلوش آشنا شدید، حالا وقت آن رسیده که سراغ مدل‌های خاص‌تر بروید—مدل‌هایی که در طراحی لباس‌های شخصی، کارگاهی یا حتی مزونی می‌توانند تمایز ایجاد کنند.  مدل‌های مختلف آستین کلوش را می‌توان به این صورت معرفی کرد:

. آستین کلوش چند طبقه (آبشاری)

در این مدل، آستین به چند طبقه مجزا تقسیم می‌شود که هر طبقه حالت کلوش جداگانه دارد. برش هر لایه دقیقاً مثل الگوی کلوش طراحی می‌شود، با این تفاوت که هر لایه روی لایه‌ی قبلی قرار می‌گیرد و معمولاً بین ۸ تا ۱۵ سانتی‌متر ارتفاع دارد. برای این مدل بهتر است از پارچه‌های لخت و سبک مثل حریر استفاده شود تا هر طبقه به‌خوبی بیفتد.

• آستین کلوش با شکاف کناری

در این مدل، روی کلوش نهایی یک چاک (معمولاً در خط وسط زیر آستین) ایجاد می‌شود. این چاک می‌تواند ساده باشد یا با دکمه، روبان یا نوار تزیینی بسته شود. مناسب برای لباس‌های نیمه‌رسمی یا مانتوهایی است که می‌خواهید کمی متفاوت به‌نظر برسند. هنگام دوخت آستین کلوش به این سبک، بهتر است لبه چاک را با نوار اریب تمیزکاری کنید.

. آستین کلوش با کش یا مچ چین‌دار

در این مدل، انتهای آستین به‌جای اینکه آزاد رها شود، با یک کش یا نوار مچ‌دار جمع می‌شود. این فرم ترکیبی از کلوش و پف است و برای لباس‌های دخترانه یا کژوال بسیار مناسب است. در رسم الگو، فقط به قسمت پایین آستین گشادی می‌دهید و سپس آن را به مچ با کش متصل می‌کنید.

موارد فوق همگی برای آموزش دوخت لباس به‌صورت حرفه‌ای و همه‌جانبه لازم هستند. شما می‌توانید برای مدل‌های مختلف لباس مجلسی یا راحتی از مدل‌های متنوعی که در این بخش معرفی کردیم، استفاده نمایید.

نکات کاربردی نهایی برای انتخاب مدل آستین کلوش

تا به اینجا الگوی آستین کلوش و مدل‌های متنوع آن را بررسی کردیم. اما برای اینکه بدانید در چه موقعیت‌هایی از چه نوع از آستین کلوش باید استفاده کنید، بهتر است موارد زیر را در نظر داشته باشید.

• برای افراد با بازوی باریک یا قد کوتاه: 

آستین کلوش کوتاه‌تر و با گشادی کمتر انتخاب شود تا قد آستین چشم را به سمت پایین نکشاند.

• برای پارچه‌های ضخیم:

از مدل‌های ساده‌تر با برش کمتر استفاده شود، چون کلوش زیاد در پارچه سنگین، باعث افت فرم می‌شود.

• برای لباس‌های پرجزئیات در بالا تنه:

آستین را ساده‌تر و کلوش محدودتر در نظر بگیرید تا تمرکز بصری در بخش بالا بیش از حد نشود.

قبل از برش نهایی پارچه، حتماً یک ماکت کاغذی یا پارچه‌ای از مدل دلخواه بسازید تا فرم، حجم و اندازه نهایی را کنترل کنید. انتخاب درست نوع الگوی آستین کلوش و نوع اجرای آن می‌تواند یک لباس معمولی را به یک لباس خاص و حرفه‌ای تبدیل کند. ترکیب خلاقیت با دانش الگوسازی، دقیقاً همان چیزی است که مسیر هنرجوی خلاق را از خیاط ساده جدا می‌کند.

آستین کلوش؛ عنصر اصلی در طراحی لباس‌های خاص

اگر به‌دنبال راهی برای متفاوت کردن طراحی لباس‌های خود هستید، تسلط بر الگوی آستین کلوش یکی از اولین و مهم‌ترین مهارت‌هایی است که باید یاد بگیرید. چه بخواهید با دوخت آستین کلوش از آرنج شروع کنید یا به‌سراغ مدل‌های خاص‌تر و ترکیبی بروید، درک درست از ساختار، نوع برش و کنترل حجم آستین، نتیجه‌ای حرفه‌ای برایتان به همراه خواهد داشت. با تمرین، اجرای دقیق الگوها و انتخاب هوشمندانه پارچه، آستین کلوش می‌تواند به امضای طراحی شما تبدیل شود.