علت سوراخ شدن پارچه تریکو هنگام دوخت + راه‌حل
تاریخ انتشار: 28 اکتبر 2025
دسته بندی: چرخ خیاطی و پارچه
جدول محتوا
پیدا کردن علت سوراخ شدن پارچه تریکو هنگام دوخت، کابوس تکراری بسیاری از خیاطان، چه مبتدی و چه حرفه‌ای است. پارچه تریکو یا همان پارچه کشی را با کلی ذوق برش می‌زنید، پشت چرخ می‌نشینید و شروع به دوخت می‌کنید. اما در کمال ناباوری، به جای یک دوخت تمیز، خطی از سوراخ‌های ریز و آزاردهنده روی پارچه می‌بینید! انگار که سوزن به جای دوختن، پارچه را «می‌جَوَد».
این اتفاق ناامیدکننده است، اما خبر خوب این است که علت سوراخ شدن پارچه تریکو هنگام دوخت معمولاً یک راه‌حل بسیار ساده دارد. این مشکل فقط یک دلیل ندارد، بلکه مجموعه‌ای از تنظیمات و انتخاب‌های اشتباه است که باعث این اتفاق می‌شود. در این مقاله، ما تمام این دلایل را بررسی می‌کنیم و به شما یاد می‌دهیم چطور برای همیشه از شر این سوراخ‌های مزاحم خلاص شوید تا دوخت پارچه تریکو برایتان به یک تجربه لذت‌بخش تبدیل شود.
رایج‌ترین دلایل سوراخ شدن پارچه تریکو هنگام دوخت
قبل از اینکه ناامید شوید و پارچه را کنار بگذارید، این لیست را بررسی کنید. به احتمال زیاد، علت سوراخ شدن پارچه تریکو هنگام دوخت در یکی از همین موارد ساده نهفته است و به راحتی قابل حل است.
علت شماره ۱ (اصلی‌ترین): استفاده از سوزن نامناسب
این متهم ردیف اول و شایع‌ترین دلیل مشکل شماست. اگر فقط یک چیز را بخواهید از این مقاله به خاطر بسپارید، همین مورد است.
پارچه‌های تریکو (کشباف) تار و پود ندارند؛ آن‌ها از حلقه‌های در هم تنیده شده نخ ساخته شده‌اند (دقیقاً مثل بافتنی). سوزن‌های معمولی یا شارپ که برای پارچه‌هایی مثل کتان یا فاستونی عالی هستند، نوک بسیار تیزی دارند. وقتی این سوزن تیز به پارچه تریکو برخورد می‌کند، حلقه‌های ظریف نخ را تشخیص نمی‌دهد و آن‌ها را «پاره» می‌کند. این پارگی همان سوراخ است که بعداً می‌تواند منجر به دررفتگی پارچه هم بشود.
راه‌حل: راه‌حل قطعی، استفاده از سوزن مخصوص پارچه کشباف است که به آن سوزن ژرسه یا سوزن سرگرد می‌گویند. نوک این سوزن‌ها تیز نیست، بلکه کمی گرد است. این نوک گرد، الیاف پارچه را پاره نمی‌کند، بلکه آن‌ها را به آرامی کنار می‌زند و از «بین» حلقه‌های بافت عبور می‌کند.
جدول انتخاب سوزن مناسب:
| نوع پارچه | سوزن پیشنهادی | چرا؟ |
| تریکو، جرسی، کشباف | سوزن ژرسه / سرگرد | نوک گرد دارد و الیاف را پاره نمی‌کند. |
| پارچه‌های دارای لاکرا (کش زیاد) | سوزن استرچ | علاوه بر نوک گرد، طراحی آن از جاماندن دوخت جلوگیری می‌کند. |
| پارچه‌های معمولی (کتان، نخی) | سوزن معمولی/ تیز | نوک تیز دارد و به راحتی در تار و پود نفوذ می‌کند. |
همین یک تغییر ساده، یعنی تعویض سوزن، می‌تواند به تنهایی علت سوراخ شدن پارچه تریکو هنگام دوخت را در ۹۰ درصد موارد برطرف کند. این مهم‌ترین مورد در لیست نکات دوخت پارچه تریکو است که هر خیاطی باید بداند. پس قبل از هر کار دیگری، نوع سوزن خود را چک کنید.
علت شماره ۲: سوزن قدیمی، کند یا آسیب‌دیده
فکر نکنید چون سوزن ژرسه دارید، دیگر کار تمام است! سوزن‌ها عمر مفیدی دارند. یک سوزن ژرسه که زیاد از آن کار کشیده‌اید یا به طور اتفاقی به جایی سخت (مثل سوزن ته‌گرد) برخورد کرده، کند می‌شود یا نوک آن آسیب می‌بیند (به اصطلاح «پَر» می‌زند). این نوک آسیب‌دیده، دقیقاً مانند سوزن اشتباه عمل کرده و به الیاف پارچه گیر می‌کند و آن‌ها را می‌کشد یا پاره می‌کند.
راه‌حل: سوزن یک وسیله مصرفی است، نه دائمی! قانون کلی این است که برای هر لباس جدید، از سوزن نو استفاده کنید، مخصوصاً برای پارچه‌های حساسی مثل تریکو. اگر در حین دوخت صدای «تق تق» از سوزن شنیدید یا احساس کردید دوخت را جا می‌اندازد، بلافاصله سوزن را عوض کنید.
گاهی خیاطان ساعت‌ها درگیر تنظیمات چرخ می‌شوند، در حالی که علت سوراخ شدن پارچه تریکو هنگام دوخت فقط یک سوزن کند یا آسیب‌دیده است. صرفه‌جویی در تعویض سوزن، گاهی به قیمت خراب شدن کل پارچه تمام می‌شود.
علت شماره ۳: کشیدن پارچه در زمان دوخت
این دیگر اشتباه رایج است. یک وسوسه همیشگی وجود دارد که پارچه را از پشت یا جلوی پایه چرخ بکشیم تا «سریع‌تر» یا «صاف‌تر» دوخته شود. این کار برای پارچه تریکو فاجعه است. پارچه تریکو ذاتاً کشی است. وقتی شما آن را می‌کشید، حلقه‌های بافت را از حالت عادی خود خارج می‌کنید. در این حالت، سوزن (حتی سوزن درست) به جای اینکه بین حلقه‌ها فرود بیاید، با الیافی که به صورت غیرطبیعی کش آمده‌اند برخورد کرده و آن‌ها را پاره می‌کند.
راه‌حل: شما نباید پارچه را بدوزید؛ این چرخ خیاطی است که می‌دوزد! وظیفه شما فقط «هدایت» کردن پارچه است. اجازه دهید پارچه با سرعتی که خود چرخ توسط کارپیش‌بر (صفحه دندانه‌دار زیر پایه) تعیین می‌کند، حرکت کند.
به یاد داشته باشید، کشیدن پارچه نه تنها می‌تواند علت سوراخ شدن پارچه تریکو هنگام دوخت باشد، بلکه باعث موج افتادن و کش آمدن درزها نیز می‌شود. این موضوع به‌خصوص در دوخت‌های بلند مانند درزهای جانبی یک لباس یا در آموزش دوخت شلوار تریکو اهمیت حیاتی دارد. پس دستان خود را شل کرده و فقط پارچه را راهنمایی کنید.
علت شماره ۴: تنظیم نبودن کشش نخ چرخ خیاطی
شاید تعجب کنید، اما تنظیم نبودن کشش نخ هم یک علت سوراخ شدن پارچه تریکو هنگام دوخت است. اگر کشش نخ روی درجه بالایی تنظیم شده باشد (مثلاً برای پارچه‌های ضخیم)، نخ بالایی با فشار زیادی نخ زیر را به سمت بالا می‌کشد.
در پارچه ظریف تریکو، این کشش شدید در محل فرود سوزن، به الیاف پارچه فشار می‌آورد و آن‌ها را پاره می‌کند. در واقع نخ آنقدر سفت است که پارچه را «می‌بُرَد».
راه‌حل: به عنوان یک قانون کلی، برای دوخت پارچه‌های تریکو، کشش نخ را کمی کمتر از حد معمول تنظیم کنید (مثلاً اگر عدد نرمال شما ۴ است، آن را روی ۳ یا ۳.۵ بگذارید). همیشه ابتدا روی یک تکه اضافه از همان پارچه دوخت را امتحان کنید تا به بهترین تنظیم کشش برسید.
در آموزش خیاطی مردانه برای دوخت تیشرت‌های یقه گرد که نیاز به کشسانی دارند، تنظیم صحیح کشش نخ از دفرمه شدن یقه جلوگیری می‌کند. پس این مورد را دست کم نگیرید، چرا که می‌تواند یک علت سوراخ شدن پارچه تریکو هنگام دوخت باشد که از آن غافل بوده‌اید.
علت شماره ۵: استفاده از نوع دوخت اشتباه
پارچه تریکو کش می‌آید. دوخت شما هم باید به همان اندازه کش بیاید! اگر از دوخت مستقیم ساده استفاده کنید، نخ در یک خط صاف قفل می‌شود. این دوخت هیچ انعطافی ندارد.
شاید در لحظه دوخت مشکلی نبینید، اما به محض اینکه بخواهید لباس را بپوشید و درزها کمی کش بیایند، نخ پاره نمی‌شود، بلکه الیاف پارچه در کنار خط دوخت پاره شده و سوراخ ایجاد می‌شود. پس این انتخاب اشتباه، علت سوراخ شدن پارچه تریکو هنگام دوخت (یا بهتر بگوییم، پارگی در کنار دوخت) خواهد بود.
راه‌حل: همیشه از دوخت‌های مخصوص پارچه‌های کشی استفاده کنید. گزینه‌های شما عبارت‌اند از:
- دوخت زیگزاگ: با پهنای کم (مثلاً ۰.۵ تا ۱) و طول بخیه متوسط (مثلاً ۲.۵).
- دوخت‌های استرچ: بسیاری از چرخ‌های جدید دوخت‌های مخصوصی دارند که شبیه رعد و برق یا سه خط صاف موازی هستند.
- چرخ سردوز: بهترین گزینه برای دوخت حرفه‌ای تریکو است.
انتخاب نوع دوخت مناسب برای هر پارچه، یکی از پایه‌های اساسی خیاطی است. درک اینکه چرا دوخت مستقیم برای تریکو مناسب نیست، دقیقاً همان چیزی است که در مباحث پایه‌ای مانند خیاطی نازک دوزی چیست، به هنرجویان آموزش داده می‌شود. این انتخاب، تفاوت بین یک لباس بازاری و یک دوخت حرفه‌ای را مشخص می‌کند.
علت شماره ۶: کیفیت پایین پارچه یا نخ
گاهی اوقات شما همه کارها را درست انجام داده‌اید: سوزن مناسب، تنظیمات درست، تکنیک صحیح. اما پارچه همچنان سوراخ می‌شود.
در این موارد، ممکن است علت سوراخ شدن پارچه تریکو هنگام دوخت، صرفاً ضعیف بودن بیش از حد الیاف خود پارچه باشد. الیاف برخی پارچه‌ها آنقدر ضعیف هستند که تحمل کمترین فشار سوزن را هم ندارند. همچنین استفاده از نخ‌های ضخیم، زبر یا نامرغوب می‌تواند به الیاف ظریف تریکو آسیب بزند.
راه‌حل: سعی کنید از نخ‌های پلی‌استر باکیفیت و ظریف استفاده کنید. قبل از خرید پارچه، آن را کمی بکشید و بافت آن را بررسی کنید.
اگرچه همیشه نمی‌توان کیفیت پارچه را از روی ظاهر تشخیص داد، اما پارچه‌های بسیار ارزان‌قیمت معمولاً مستعد این آسیب‌ها هستند. وقتی ابزار و مهارت شما درست است اما متریال یاری نمی‌کند، کار سخت می‌شود. به همین دلیل است که شناخت پارچه بخش مهمی از آموزش خیاطی است.
جمع‌بندی: چگونه با خیال راحت تریکو بدوزیم؟
همانطور که دیدید، پیدا کردن علت سوراخ شدن پارچه تریکو هنگام دوخت یک راز پیچیده نیست، بلکه مجموعه‌ای از نکات فنی ساده است. در بیشتر موارد، تنها با عوض کردن سوزن خود به یک سوزن «ژرسه» یا «سرگرد»، مشکل شما حل خواهد شد.
اگر مشکل ادامه داشت، کافی است لیست بررسی این مقاله را مرور کنید:
- سوزن: نو باشد و از نوع ژرسه (Ballpoint).
- کشش نخ: کمی کمتر از حد معمول باشد.
- تکنیک دوخت: پارچه را به هیچ وجه نکشید.
- نوع دوخت: از دوخت زیگزاگ ریز یا دوخت استرچ استفاده کنید.
دوخت پارچه‌های کشی مانند تریکو یکی از لذت‌بخش‌ترین بخش‌های خیاطی مدرن است، چون لباس‌های بسیار راحت و کاربردی تولید می‌کند. نگذارید این مشکل کوچک شما را از دوختن این پارچه‌های عالی منصرف کند. تسلط بر این قلق‌های کوچک، همان چیزی است که تفاوت یک خیاط مبتدی و حرفه‌ای را رقم می‌زند. اگر می‌خواهید تمام این نکات و صدها تکنیک دیگر را به صورت اصولی و یکجا یاد بگیرید، سرمایه‌گذاری روی بهترین دوره خیاطی می‌تواند مسیر شما را کوتاه و حرفه‌ای کند.
ممکن است به این مطالب نیز علاقه مند باشید
دیدگاهتان را بنویسید