آموزش اندازه گیری در خیاطی | گام به گام از صفر تا صد

آموزش اندازه گیری در خیاطی، اولین و شاید مهم‌ترین قدم در مسیر خلق یک لباس زیبا و کاملاً اندازه است. بسیاری از هنرجویان تازه‌کار، مستقیم به سراغ الگو و دوخت می‌روند، غافل از اینکه اگر اندازه‌گیری اولیه اشتباه باشد، بهترین الگو و تمیزترین دوخت هم نتیجه‌ی مطلوبی نخواهد داشت.

اندازه‌گیری دقیق، مانند نقشه‌ی راه یک ساختمان است؛ بدون آن، هرچقدر هم که ابزارهای گران‌قیمتی داشته باشید، نتیجه نهایی چیزی جز اتلاف وقت و پارچه نخواهد بود. اندازه گیری بدن برای خیاطی یک مهارت اساسی است که هر خیاطی، از مبتدی تا حرفه‌ای، باید بر آن مسلط باشد. در این مقاله، ما به شما اصول اندازه گیری در خیاطی را به صورت گام به گام و ساده آموزش خواهیم داد تا بتوانید هر لباسی را با اطمینان کامل بدوزید.

ابزار اندازه گیری در خیاطی

قبل از اینکه متر را بردارید، باید مطمئن شوید که هم ابزار درستی در دست دارید و هم شرایط لازم برای یک اندازه‌گیری دقیق را فراهم کرده‌اید. رعایت این اصول اندازه گیری در خیاطی، ضامن دقت کار شماست. برای شروع، به وسایل زیر نیاز دارید:

• متر خیاطی: یک متر پارچه‌ای یا پلاستیکی نرم که کش نیاید. مترهای فلزی یا کهنه و کش‌آمده، اندازه‌های اشتباهی به شما می‌دهند.
• نوار باریک (نوار کِشی یا روبان): این یک ابزار کلیدی برای پیدا کردن دقیق‌ترین قسمت گودی کمر است. آن را دور کمر ببندید تا خط کمر شما ثابت بماند.

تمام اندازه‌ها را بلافاصله در یک دفترچه یادداشت کنید. به حافظه‌ی خود اعتماد نکنید. سعی کنید یک دفترچه مخصوص برای اندازه‌ها داشته باشید تا آن‌ها را گم نکنید. 

نکات طلایی برای یک اندازه‌گیری استاندارد

برای اندازه‌گیری صحیح، فردی که اندازه‌گیری می‌شود باید لباس‌های نازک و چسبان (مانند یک تاپ و لگ) پوشیده باشد. اندازه‌گیری روی لباس‌های ضخیم یا گشاد کاملاً اشتباه است. در همین راستا، موارد زیر را نیز در نظر بگیرید:

• صاف و طبیعی بایستید: قوز نکنید، شانه‌ها را عقب ندهید و شکم خود را داخل نکشید. کاملاً در حالت طبیعی و ریلکس بایستید.
• متر را درست بگیرید: متر نباید آنقدر سفت باشد که بدن را فشرده کند و نه آنقدر شل که از بدن فاصله بگیرد. قانون کلی این است که به اندازه‌ی یک انگشت زیر متر جا داشته باشد.
• نفس عمیق نکشید: در حالت دم یا بازدم عمیق اندازه‌گیری نکنید. تنفس باید کاملاً عادی باشد.
• از یک دوست کمک بگیرید: اگرچه برخی اندازه‌ها را می‌توان به تنهایی گرفت، اما برای دقت بیشتر، به خصوص در اندازه‌های پشت، بهتر است از شخص دیگری کمک بگیرید.
• خط کمر را مشخص کنید: همان‌طور که گفتیم، نوار را دور گودترین قسمت کمر ببندید. این نوار، مبنای بسیاری از اندازه‌گیری‌های بالاتنه و پایین‌تنه خواهد بود.

رعایت همین چند نکته‌ی ساده، پایه و اساس یک آموزش اندازه گیری در خیاطی موفق است. حالا که آماده شدید، به سراغ اندازه‌گیری نقاط اصلی بدن می‌رویم.

آموزش اندازه گیری در خیاطی (بخش بالاتنه)

بالاتنه یکی از پرجزئیات‌ترین بخش‌ها برای اندازه‌گیری است، زیرا شامل انحناهای زیادی است. متر را آماده کنید و قدم به قدم با ما پیش بیایید:

اندازه‌گیری دور گردن و سرشانه

• دور گردن: متر را دور گودی پایه گردن بپیچید. متر باید راحت دور گردن حرکت کند.
• سرشانه: از کنار گردن (نقطه‌ی شروع شیب شانه) تا استخوان برجسته‌ی انتهای شانه را اندازه بگیرید. این اندازه برای فیت دقیق یقه‌ها و آستین‌ها بسیار مهم است.

اندازه‌گیری دور سینه (و کاپ سینه)

• دور سینه: متر را از پشت، زیر بغل‌ها رد کنید و به جلو بیاورید. متر باید دقیقاً روی برجسته‌ترین قسمت سینه قرار گیرد و در پشت بدن کاملاً موازی با زمین باشد (نه افتاده باشد و نه بالا رفته باشد).
• دور زیر سینه: دقیقاً از زیر سینه‌ها را اندازه بگیرید.
  این اندازه برای لباس‌های مجلسی و لباس زیر کاربرد دارد. البته اندازه گیری دور سینه به غیر لباس‌های بسیار باز، د سایر لباس‌ها اهمیت فراوانی دارد. 

اندازه گیری دور کمر در خیاطی (چگونه دقیق‌ترین نقطه کمر را پیدا کنیم؟)

این یکی از حیاتی‌ترین بخش‌های اندازه گیری بدن برای خیاطی است. گودترین و باریک‌ترین قسمت تنه، خط کمر طبیعی شماست. اگر آن را پیدا نمی‌کنید، کمی به پهلو خم شوید؛ نقطه‌ای که بدن شما تا می‌خورد، کمر شماست. حالا متری را که از قبل با نوار مشخص کرده‌اید، به صورت دقیق و نه چندان سفت، اندازه بگیرید. اندازه گیری دور کمر در خیاطی مبنای دامن‌ها، شلوارها و برش‌های لباس است.

اندازه‌گیری بالاتنه (جلو و پشت)

• قد بالاتنه جلو: متر را از کنار گردن (سرشانه) بگذارید، از روی برجستگی سینه عبور دهید و تا نواری که به کمر بسته‌اید، اندازه بگیرید.
• قد بالاتنه پشت: متر را از پشت، روی برجسته‌ترین مهره‌ی گردن بگذارید و صاف تا نوار کمر پایین بیاورید.

اندازه‌گیری دقیق این بخش‌ها، تفاوت یک لباس خوش‌فرم و یک لباس بدقواره را مشخص می‌کند. دقت در این اندازه‌ها، به‌خصوص در آموزش نازک‌ دوزی که لباس‌ها باید دقیقاً فیت باشند، تفاوت را رقم می‌زند.

آموزش اندازه‌گیری آستین: از بازو تا مچ

برای داشتن آستین‌هایی که نه تنگ باشند و نه گشاد، و دقیقاً در جای درست خود بایستند، باید این سه اندازه را به درستی ثبت کنید:

اندازه گیری دور بازو (دقیق و استاندارد)

متر را دور برجسته‌ترین و چاق‌ترین قسمت بازو (معمولاً چند سانتی‌متر پایین‌تر از زیر بغل) بپیچید. متر باید کمی آزاد باشد تا آستین در بدن راحت حرکت کند.

اندازه‌گیری‌های حیاتی برای آستین (قد آستین و دور مچ)

• قد آستین: از فرد بخواهید دست خود را کمی از آرنج خم کند (زاویه نود درجه). متر را از استخوان سرشانه (جایی که اندازه‌ی سرشانه را تمام کردید) شروع کنید، از روی آرنج خم شده عبور دهید و تا استخوان برجسته‌ی مچ اندازه بگیرید. (اندازه‌گیری روی دست صاف اشتباه است و آستین کوتاه می‌شود).
• دور مچ: دور مچ را به صورت آزاد اندازه بگیرید (بسته به مدل لباس می‌توانید آن را کمی تنگ‌تر یا گشادتر در نظر بگیرید).

علاوه بر اینها، یک اندازه‌گیری حرفه‌ای‌تر به نام اندازه گیری کف حلقه آستین وجود دارد که برای فیت دقیق آستین در لباس‌های مجلسی و کت‌ها حیاتی است و در دوره‌های پیشرفته‌تر به آن پرداخته می‌شود.

اندازه گیری بدن برای خیاطی (بخش پایین‌تنه)

بعد از بالاتنه، نوبت به پایین‌تنه می‌رسد. دقت در اندازه گیری بدن برای خیاطی در این بخش، برای راحتی در نشستن و راه رفتن با دامن یا شلوار، ضروری است:

اندازه گیری دور باسن (بزرگ و کوچک)

• دور باسن بزرگ: فرد باید پاهای خود را جفت کند. متر را دور برجسته‌ترین قسمت باسن بپیچید. مطمئن شوید که متر در پشت و جلو کاملاً موازی با زمین است و بالا یا پایین نرفته است.
• دور باسن کوچک (یا دور شکم): حدود ۱۰ تا ۱۲ سانتی‌متر از خط کمر پایین بیایید و دور این قسمت را اندازه بگیرید. این اندازه برای افرادی که شکم برجسته دارند بسیار مهم است.

اندازه‌گیری قد شلوار و فاق (بلندی فاق)

• قد شلوار: متر را از نوار کمر، در قسمت پهلو، شروع کنید و تا زمین (یا قوزک پا، بسته به مدل شلوار) اندازه بگیرید.
• بلندی فاق: این یکی از مهم‌ترین اندازه‌هاست. از فرد بخواهید روی یک صندلی سفت و صاف بنشیند. متر را از نوار کمر (در پهلو) تا سطح نشیمنگاه صندلی اندازه بگیرید.

اندازه‌گیری دقیق فاق، مهم‌ترین بخش در آموزش دوخت شلوار است و تفاوت بین یک شلوار راحت و یک شلوار نامناسب را ایجاد می‌کند.

تفاوت «اندازه گیری در خیاطی مولر» با سایر روش‌ها چیست؟

شاید نام متدهای مختلف به گوشتان خورده باشد. یکی از معروف‌ترین و دقیق‌ترین متدها، متد آلمانی «مولر» است. تفاوت اصلی اندازه گیری در خیاطی مولر با روش‌های دیگر در این است که مولر یک روش «محاسباتی» است.

در روش‌های ساده‌تر، شما تمام اندازه‌ها (مانند کارور جلو، کارور پشت و…) را مستقیماً از روی بدن اندازه می‌گیرید. اما در اندازه گیری در خیاطی مولر، شما فقط چند اندازه‌ی اصلی (مانند دور سینه، دور کمر، دور باسن و قد) را می‌گیرید و بقیه‌ی اندازه‌ها از طریق فرمول‌های بسیار دقیق بر اساس همین اندازه‌های اصلی محاسبه می‌شوند. این روش به دلیل دقت ریاضیاتی بالا، برای دوخت کت و لباس‌های بسیار دقیق و فیت، شهرت جهانی دارد.

شاید اندازه گیری در خیاطی مولر در ابتدا کمی پیچیده به نظر برسد، اما پایه و اساس یک الگوسازی بی‌نقص است. البته برای شروع، روش‌های آموزش خیاطی آسان هم وجود دارد که بر اندازه‌های مستقیم تکیه می‌کنند و برای کارهای اولیه مناسب‌ترند.

نکات تکمیلی: تفاوت اندازه‌گیری در خیاطی زنانه، مردانه و بچگانه

اصول اندازه گیری در خیاطی یکی است، اما آناتومی بدن‌ها متفاوت است و این تفاوت‌ها در اندازه‌گیری خود را نشان می‌دهند:

• خیاطی زنانه: تمرکز اصلی بر انحنای بدن است. اندازه‌های دور سینه، کاپ سینه، دور کمر و نسبت آن به دور باسن، اهمیت فوق‌العاده‌ای دارند.
• خیاطی مردانه: در آموزش خیاطی مردانه، تمرکز اصلی روی اندازه دقیق سرشانه، دور سینه، دور گردن و قد آستین است. انحنای کمر به باسن مانند خیاطی زنانه مطرح نیست و الگوها معمولاً صاف‌تر هستند.
• خیاطی بچگانه: کودکان انحنای بدن بزرگسالان را ندارند. در اندازه‌گیری آن‌ها، «قد» و «گشادی» لباس (برای راحتی در بازی) اهمیت بیشتری دارد.

با توجه به جنسیت فرد، نوع اندازه گیری می‌تواند متفاوت باشد. بنابراین باید موارد زیر را در اندازه‌گیری‌های خود لحاظ کرد. 

جدول اندازه گیری خیاطی (جدول سایزبندی استاندارد)

بسیاری از افراد به دنبال یک «جدول» آماده برای پیدا کردن سایز خود هستند. این جدول‌ها که بر اساس میانگین اندازه‌های جامعه تهیه می‌شوند، می‌توانند یک راهنمای کلی باشند. اما به یاد داشته باشید: هیچ جدولی جایگزین «اندازه گیری بدن برای خیاطی» به صورت شخصی نمی‌شود.

در زیر یک نمونه ساده از جدول سایزبندی را می‌بینید (اعداد فرضی و برای مثال هستند):

این جدول‌ها برای شروع خوب هستند، اما هدف اصلی در آموزش خیاطی حرفه‌ای، دوخت بر اساس اندازه‌های واقعی فرد است، نه بر اساس یک استاندارد از پیش تعیین شده.

رایج‌ترین اشتباهات در «آموزش اندازه گیری در خیاطی» (و راه‌حل آن‌ها)

در طول آموزش اندازه گیری در خیاطی، هنرجویان معمولاً دچار چند اشتباه رایج می‌شوند. مراقب باشید شما آن‌ها را تکرار نکنید:

• کشیدن بیش از حد متر

راه‌حل این است که متر باید راحت دور بدن بنشیند، نه آن را فشرده کند. (قانون یک انگشت).

• شل گرفتن متر

راه‌حل این است که متر نباید از بدن آویزان باشد یا با آن فاصله داشته باشد. باید کاملاً روی بدن مماس باشد.

• اندازه‌گیری روی لباس ضخیم (مثل مانتو یا ژاکت)

راه‌حل این است که همیشه روی نازک‌ترین لباس ممکن اندازه‌گیری کنید.

• قوز کردن یا صاف ایستادن غیرطبیعی

راه‌حل این است که بدن باید در راحت‌ترین و طبیعی‌ترین حالت خود باشد.

• پایین افتادن متر در پشت (مخصوصاً در دور سینه و باسن)

راه‌حل این است که همیشه در آینه چک کنید یا از کسی بخواهید چک کند که متر در جلو و پشت، موازی با زمین باشد.

جمع‌بندی: اندازه‌گیری دقیق؛ فونداسیون «آموزش خیاطی» موفق

همان‌طور که دیدید، آموزش اندازه گیری در خیاطی مجموعه‌ای از قوانین ساده اما بسیار حیاتی است. این کار، حوصله و دقت می‌خواهد، اما نتیجه‌ی آن در انتهای کار شگفت‌انگیز خواهد بود.

چه از متد ساده استفاده کنید و چه به سراغ اندازه گیری در خیاطی مولر بروید، تسلط بر مهارت اندازه گیری بدن برای خیاطی، شما را از یک خیاط مبتدی به یک خیاط ماهر تبدیل می‌کند. این اندازه‌ها، زبان مشترک شما و الگو هستند. هرچه این زبان را دقیق‌تر صحبت کنید، لباس‌های زیباتری خلق خواهید کرد. تسلط بر این مهارت، شما را برای ورود به بهترین دوره خیاطی و خلق لباس‌هایی بی‌نقص آماده می‌کند.